wojowanje a přezbožowne: 14. nowembra směł so za Sabinu Treffkorn kaž druhe narodniny čuć. 20. oktobra su jej w klinice za wizzeralnu, thoraxowu a sudobjowu chirurgiju při Drježdźanskim uniwersitnym klinikumje tumor z brjušneje slinicy a metastazu z jatra wotstronili. Tři a poł njedźele pozdźišo čaka wona nětko při jasnje módrym njebju na swoju pušćenku. Wona nosy lilabarbny horni dźěl. Lila je barba, z kotrejž so kóžde lěto tež w Němskej na tute čertowske schorjenje na rak dopomina. Lila steji za zmužitosć a přežiwjenje.
Nadźija na po móžnosći dołhu žiwjensku kwalitu
«Sym nětko super zbožowna, dokelž so mi nětko tež woprawdźe derje dźe, wobdźiwajomnje derje za tajku operaciju», přeradźi 49 lět stara projektowa managerka z Berlina. «A wjeselu so wězo, zo je so to zešlachćiło a zo su lěkarjo a sotry telko prócy ze mnu dali. Mam nětko wulku nadźiju, zo mam hišće dołho dobru žiwjensku kwalitu.»
Hišće před poł lětom wupadaše swět za nju cyle hinaši. Krótko po swjatkach dósta wona diagnozu, kotraž so w najwjace padach smjertnemu wusudej runa: rakej pankrea. Schorjenje je wosebje zachribjetne, přetož symptomy w zažnym stadiju njedawaja. Sabina Trefferkorn zhubi spočatnje přeco bóle na waze, bjez toho zo bě swoje žiwjenske wašnje abo zežiwjenje změniła.
«Potom přińdźechu njespecifiske wěcy k tomu, na přikład bolosće pod rjebłami. Dokelž so ći přeco zaso zhubichu, njejsym k lěkarjej šoł», powěda žona. Pozdźišo bu ze sylnymi brjušebolenjemi a chribjetnymi bolosćemi akutne. Při třećim razu je jeje mać ju k nuzowemu přijimanju přinjesła. Spočatnje bychu lěkarjo na Gallensteiny tipowali. Tola hižo bórze je diagnoza stała.
Diagnozu jako šok dožiwił
«Mój nan je před sydom lětami na pankreaskehora zemrěł. Wuznach so z schorjenjom hižo, ale njeběch přiwšěm na to myslił, zo sym to nětko měć móhł», praji Sabine Treffkorn. Diagnoza je ju šokowała. K přepytowanju w chorowni Straußberg su prajili, zo móže so jenož hišće paliatiwnje wobjednawać a jej hižo raz paliatiwnu staciju pokazać.
Tež pozdźišo na Berlinskej Charité njejsu jej žanu nadźiju činili, praji zetkanišćo. Přez posrědkowanje swojeje ćety, nuklearneje medicinarki z Lipska, je wona na Drježdźanski uniklinikum přišła. Čas njejasnosće njeje docyła tak jako hórsku a dolinu dožiwiła. «Běch poprawom nadźijepołny. Zo chcychu mje w Drježdźanach operować, da mi nadźiju.» Tež zepěra swójby je k tomu přinošowała.
Die wědomosć njewě hišće eksaktnje, čehodla su pady Pankreaskeho raka w zašłych lětach sylnje přiběrali. Jeničce w Němskej wustupi 2023 něhdźe 20.000 nowoschorjenjow. «Přičina je zawěsće, zo ludnosć dźeń a starša budźe. Čim starši bywaš, ćim wyše je riziko, na raka schorjeć», wuzběhnje Jürgen Weitz, direktor kliniki za wizualny, thoraxowy a sudobjowy chirurgija na Uniwersitnym klinikumje Drježdźany.
Zwjetša je schorjenje jenož smoła a připad
profesor skedźbnja na rizikowe faktory kaž nadwahu, diabetes mellitus, konsum alkohola, kurjenje a chroniske zahorjenje brjušnych slinow. Dawa tež wěsta zdźědźena komponenta. «Zwjetša je to prosće smoła a připad, bohužel». Hdyž so pohórški jewja, njeměł so panisce stać, ale so na kóždy pad přepytować dać.
Z tym pak su hižo při přichodnym problemje. Přetož pola pankreasoweho raka njeje žanych prawych zažnych symptomow, praji Weitz. Klasiski warnowanski signal je žołte barbjenje kože. Ale tež njespecifiske symptomy kaž zhubjenje wahi, bolosće w brjuše, słabosć móža na zachribjetnu chorosć pokazać. To samsne płaćeše za nowo so jewjacu cokorowu chorosć.
Pankreas štwórta najčasćiša přičina smjerće pola raka
Pankreaskeho raka je dźensa pod schorjenjemi raka při kóždym splahu štwórta najčasćiša přičina smjerće. 2030 budźe to druha najčasćiša, praji 59 lět stary profesor. Pola črjewoweho raka, narowneho raka abo nadroweho raka dawaja dobre profylaktiske programy. «Wy budźeće w prjedawšich stadijach wotkryte, z tym budźe prognoza lěpša. Při brjušnej slinicaj to hišće njeńdźe.»
Tumorowa resekcija z pankreje słuša k najćešim zapřimnjenjam do čłowječeho ćěła. Přetož organ leži wosrjedź brjucha a je wot wažnych krejnych žiłow wobdaty. «Na jednym boku dyrbiš radikalnje operować, tumor kompletnje wotstronić. Na tamnym boku ma so wokolina šonować, w datym padźe dyrbja so žiły wotstronić, hdyž je tumor tam zarosćeny.»
«Při brjušnej slinicy steji lěkar přeco před rozsudom: Móžu tumor wotstronić abo nic. Dźe wo haj abo ně. To rozsudźi wosud pacienta», wujasni profesor problem. Pola jenož něhdźe 20 procentow pacientow móžeš resekciju přewjesć. Pola tamnych je jeničce paliatiwne lěkowanje móžne, zo by so wuskutki pomjeńšiło.
Prognoza polěpši so při wuspěšnej zdalenosće tumora
dokelž pankreaskowy rak k najagresiwnišim družinam raka liči a husto hakle pozdźe spóznaje, přežiwja jenož něhdźe jědnaće procentow schorjenych prěnje pjeć lět po diagnozy. «Dyrbiš pak diferencować. Hdyž tumor dospołnje wotstroniš, je prognoza wjele, wjele lěpša. Wjele lěpša je wona tež při kombinaciji resekcije a chemoterapije.»
Tež hdyž je kóždy pad za cofnjenje jednotliwy pad, dawa něšto kaž standardizowane postupowanje. Před operaciju dóstanje pacient při lokalnje pokročenej namakance tři měsacy dołho chemoterapiju, zo by tumor pomjeńšił. Po OP sćěhuje husto hišće chemo. Mrětwa při operaciji wotwisuje nic naposledk wot toho, hdźe so wona stanje. W centrumje z nazhonitymi specialistami je wona niša, rěka.
Pankreas-OP płaći jako jara komplikowane zasahnjenje
runje hdyž za čas abo po OP ke komplikacijam dóńdźe, je lěkarske wuměłstwo prašane. «Operacija brjušneje slinica je łoskoćiwa», rozprawja Weitz. Móhło k ćežkim wukrawjenjam dóńć. Bližišća mjez Pankreasom a Črjewom je wosebje łoskoćite, nazhonjenje lěkarskeho teama rozsudne. Ze 160 do 180 resekcijemi wob lěto słušeja w Drježdźanach po cyłym zwjazku k najwjetšim centram.
Sebastian Hempel, lěkowacy wyši lěkar Sabiny Treffkorn, słuša k wonym lěkarjam w Drježdźanach, kotřiž wuměłstwo pankreasowych operacijow wobknježa. Wosom hodźin dołho je z Jürgenom Weitzom a druhimi kolegami tumor z brjušneje slinoweje žałiny wot zetkanišća wotstronił. Po OP měješe wón dobre začuće.
Pozitiwna motiwacija je A a O cyłeho lěkowanja
«dyrbimy pacientow derje a nadrobnje poradźować, je wujasnić, što móžemy při tutym schorjenju činić a što nic. Z toho móža tež nadźiju čerpać a pozitiwnu motiwaciju wuwić. To je A a O za cyłkowne lěkowanje», praji doktor. Najlěpša operacija ničo njepřinjese, hdyž pacientej na kóncu motiwacija faluje, zaso z łoža přińć.
Jetzt, po wuspěšnej zdalenosće tumora, móže zetkanišćo zaso planować. Swoje 50. narodniny 20. julija 2026 chce wona cyle wulce swjećić. Plan hižo steji, přeradźić jón radšo nochce - přećeljo wšak z nowiny wo překwapjenju zhonić nochcedźa.
Pacientka: «Mam zaso nadźiju, do žiwjenja startować.»
Sabine Treffkorn wě, zo njeje hišće doskónčnje přez horu. «Dyrbju nětko hišće raz chemoterapiju činić, ale je to druhe začuće. Při prěnjej chemo njewědźach, hdźe puć dźe a hač to scyła pomha. Ale nětko wěm, to je zakónčenje. Mam zaso nadźiju, do žiwjenja startować.»
Z tym njeje wona sama. Kóžde lěto so třeći štwórtk w nowembru tež w Němskej twarjenja fijałko promjenjeja, zo bychu na pankreasoweho raka skedźbnili. Husto su to chorownje. W Drježdźanach słužachu přeco zaso tež charakteristiske znamjenja města kaž Semperowa opera abo Połobski móst Módry dźiw tutomu zaměrej. Přichodny štwórtk budźe to Albertinum Statnych wuměłstwowych zběrkow Drježdźany.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
