To naposledk postupuje Kamjenica jako kulturna stolica Europy 2025 wulke mjena. Drje padnje kónc tydźenja oficialnje zawěšk za kulturne lěto, tola na swětłowni «Purple Path» so dalša wulce wuznamna wuměłska twórba zahaji: Jako mišter swětła mjezynarodnje swjećeny US-wuměłc James Turrell je instalaciju z titulom «Beyond Horizons» stworił. Wona so w hali na bywšej hórniskej ležownosći w regionje pokazuje.
Tola kak bilanca kulturneho stolica cyłkownje wupadnje? A što wo tym w přichodźe wostanje?
OB: Z předsudkow a słyšenjow je so swójske dožiwjenje
« było lěto, kotrež je město a region w mnohim nastupanju pohnuło a změniło», praji wyši měšćanosta Sven Schulze (SPD). Kamjenica je so wočiwidniša stała - runje za ludźi wotwonka. «Za mnohich hosći je so z předsudkow a słyšenjow swójske dožiwjenje stało.» A by sej wjele ludźi, kotřiž su w měsće žiwi, wunjesli a angažowali. K tomu njeskedźbnja měšćanski šef jenož na něhdźe 1.300 dobrowólniskich we Volunteer-programje. Ale tež na wobdźělenje při mnohich małych projektach na přikład w garažowych dworach města. K tomu je šěroke kulturne zapřijeće přinošowało, kotryž njesadźa jenož na wustajeńcy a koncerty, tak Schulze.
woznamje wjace hosći w muzejach a hotelach
Něhdźe dwaj milionaj wopytowarjow - tak rěka cilowa marka. Festiwale a muzeje znajmjeńša storčichu wulki zajim, zdźěla buchu wotewrjenske časy rozšěrjene. Něhdźe 115.000 wopytowarjow přiwabi jeničce kosmosowy festiwal, tež na Hut-festiwalu bě jich po podaćach zarjadowarjow ze 105.000 ludźimi dwójce telko kaž lěto do toho. Wulka wustajeńca z twórbami molerja Edvarda Mucha we wuměłstwowych zběrkach zliči 84.000 wopytowarkow a wopytowarjow.
Tež w ličbach hóstneho přemysła pokazuje so efekt kulturneje stolicy. Mjeztym zo su za Saksku cyłkownje přichady hosći a přenocowanjow wot januara do septembra předlětu spadnyli, su w pućowanskej kónčinje Kamjenica-Šwikawa přirosty wjace hač 9 procentow docpěli, kaž z ličbow statistiskeho krajneho zarjada wuchadźa. Cyłkownje wupokazuje statistika za region w tym času derje 916.000 přenocowanjow. Mnohostronske kulturne poskitki měli nimo toho mnohich dnjowych turistow a wopytowarjow z regiona přiwabić.
-wudaća na něhdźe 115 milionow eurow krosnowane
Prěnjotnje bě něhdźe 90 milionow eurow jako cyłkowny budget wobličene - nic jenož za kulturne stolicy 2025 na sebi, ale za dobu 2021-2027. Je pak so poradźiło, přez spěchowanske programy dalše srědki za inwesticije do infrastruktury města aktiwizować, Schulze wuswětla. K tomu je tež město swój podźěl wo něhdźe 10 milionow eurow zwyšiło. Tak leži budget nětko pola něhdźe 115 milionow eurow. Z toho je něhdźe 58 milionow eurow do programa, personala a wabjenja běžało - něhdźe telko kaž prěnjotnje planowane.
Feliks Kummer: Prawicarski ekstremizm jasnišo adresuja
we wubědźowanju wo kulturny stolica bě so Kamjenica přećiwo městam kaž Nürnbergej a Hannoverej přesadźił - tež dokelž swoje ćmowe strony kaž prawicarskoekstremne ekscesy 2018 jasnje we požadanju adresowaše. Tehdy běchu w sakskim wulkoměsće rasistiske nadpady, wo honjeńcach na wukrajnikow bě rěč.
Po měnjenju hudźbnika Feliksa Kummera, kiž bě ze swojej band Kraftklub 2018 koncert #WirSindMehr iniciěrował, bu prawicarski ekstremizm w kulturnym stolicu přemało adresowany. «Bych sej jasniše wotmjezowanje přał», praji wón. «Tohodla njemóžachmy sej jako band tutu cyłu wěc spočatnje tež tak prawje swójski činić.» Dohromady bychu wón a jeho bandowi kolegojo lěto pak jara wužiwali.
studija: Wysoka spokojnosć pola wopytowarjow a imageowy dobytk
)«W běhu kulturneho lěta je so image města signifikantnje polěpšił», praji socialny wědomostnik Jochen Mayerl wot Techniskeje uniwersity Kamjenica. Wón a jeho kolegojo su wobšěrne naprašowanja a interviewy do a za čas lěta kulturneje stolicy wjedli - z ludźimi z Kamjenicy a Sakskeje kaž tež wopytowarjow. Tak je so pola wopytowarjow imageowa hódnota Kamjenicy na skali wot 0 do 6 wot 3,6 na 4,5 dypkow jasnje polěpšiła.
«Tajki skok je wobdźiwajomny», wujasni eksperta. Spokojnosć wopytowarjow je přez lěto wysoka była - dohromady by so 87 procentow spokojom wuprajiło. Wězo jedna so wo nachwilne ličby a je wuhódnoćenje hišće połnje běžite, Mayerl wuzběhnje.
Zawěšk padnje: Što zwostanje wot lěta kulturneje stolicy?
Tutón kónc tydźenja swjeći so finale. Tola začuće kulturneje stolicy ma so dale při kucharju dźeržeć. Někotre festiwale kaž kosmos su 2026 kruće zaplanowane, hdyž tež w mjeńšim wobjimje. A wot srjedź junija pokaza so město k dźiwadłowemu mekce: Něhdźe 40 produkcijow ze wšeho swěta so na festiwalu «Dźiwadło swěta»pokaza.
W dwulětnym rytmusu je «Unseen-Biennale» planowana; z festiwalemi a wjetšimi wustajeńcami - po přikładźe kulturneho města «C the Unseen». Tež NSU-dokumentaciski centrum a nowowutworjeny Karl Schmidt-Rottluff muzej wostanu po 2025 zdźeržane.
měnjenju wosebitich wustajenišćow muzejow nachila, móža wuměłscy zajimowani tež přichodnje na «Purple Path» přeměnić - potajkim wonym wuměłstwowym a Skulpturowa šćežka, kiž Kamjenicu z wokolnym krajom zwjazuje. Gros dźěłow wuměłcow kaž Olafa Holzapfel, Tony Cragg, Monika Sosnowska a Leiko Ikemura wostanje w přichodnych lětach wobstać. Tak tež nowa swětłowa instalacija Jamesa Turrella. Za nju bu ekstra pódla muzeja «Wuhlowy swět» w Oelsnitzu/Rudnych horinach wuměłstwowa hala twarjena.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
