Gänsebraten, Lichterglanz, «Ow ty wjesoły»: Hody w NDR njerozeznawachu so w mnohich dypkach scyła tak jara wot wašnja swjećenja dźensa. Přiwšěm běchu někotre wěcy, kotrež su swjedźeń w dźěłaćerskim a burskim staće hinak činili. A někotři klasikarjo su w zasozjednoćenej Němskej dale žiwi.
Hody w kolektiwje
we wušim kruhu swójby su so hody tak tradicionelnje swjećili kaž hižo před NDR a tak kaž tež dźensa hišće, praji Klaus Horn (74). Wón je nawoda NDRskeje wustajeńcy «Deudera» w Erfurće. «Najwjetši rozdźěl bě najskerje tón, zo njejsu hody jenož w swójbje přežiwili, ale su něšto šěrše, powšitkownišo swjećili.»
Wosebje w zawodach, ale tež w sportowych abo žónskich zwjazkach buchu swjedźenje organizowane. Rogowa: «To bě njepisany zakoń: Njebě žanoho kolektiwa – dźensa by so prajiło: Team – w kotrymž njebě hodowničkow.»
Časy tehdy njejsu tak drohe byli kaž dźensniši dźeń. «Ćežišćo ležeše bóle w indiwidualiće», praji Horn. Je so tež wjele samozhotowjeneho dariło.
Prjedy bě wjace Lametta
«Prjedy bě wjace Lametta» - sławne hrónčko z loriot-sketa tež na NDR přitrjechi. A zwjetša slěborny nawis z štomom, zhotowjeny wot VEB Durinska škleńčana pycha Lauscha, bě z alufolije. Dokelž bě lameta klečaca hač dźensniši dźeń z wašnjom, njeje so tak lochko wot jehličkow štoma suwało.
Při wottaću bě potom swědomitosć prašana: Dokelž njebě NDR runjewon nadbytkowa towaršnosć, bu w mnohich swójbach nitka za nitku ze štoma wotzběrana a skedźbliwje wróćo do papjercoweho zapakowanja sortěrowana – za přichodne lěto.
Apropos štom
Nordmanntanne abo łamlina, radšo hustokosmaty abo šwižny, ze superwikow abo z jědloweho dwora? Do tuteje čwěle wólbow w NDR njesteješe. Skerje dźěše wo to, scyła tak někak runje zrosćeny štom z dosć zelenej barbu wobstarać.
Glückte tole nic, potom rěkaše powědančka: Z dweju čiń jedyn. Potom buchu dźěry do zdónka jednoho štoma točene a snadna pycha z hałuzami druheho napjelnjena.
Klasikar w telewiziji a na tačelowym talerju
trajny paler NDRskeje telewizije běžeše 34 lět dołho prěni dźeń hód: Wusyłanje «Mjez snědań a husacej pječenju» přinjese mjez 11.00 a 13.00 hodź. měšeńcu z hudźby, reje a skečow do bydlenskeje stwy. Wot 1957 moderěrowaštaj Heinz Quermann (1921-2003) a Margot Ebert (1926-2009) show. Z kóncom NDRskeje telewizije 1991 přińdźe tež kónc za wusyłanje.
Hudźbnje njesmědźeše pola wjele ludźi album «Hody w swójbje» pobrachować. Schlagerstar Frank Schöbel wozjewi jón 1985 ze swojej žiwjenskej partnerku Aurora Lacasu.
«Kónclětne křidło» – woprawdźe?
Zo chcyše wjednistwo SED křesćanske symbole wotpłaćować, njeje žane potajnstwo. Přesadźiła so njeje, praji wustajer Horn. «To běchu njeleposće přehorliwych funkcionara. Su spytali, tradicije w socialistiskim zmysle přepokazać. Njeměł hodowničku, ale kónclětnu hosćinu rěkać. Tola to njeje nichtó prajił. Jeli scyła, sy so přez to wusměšował», praji Horn.
Zasakle dźerži so tež legenda, zo ma so hodowny jandźel w NDR «křidłata kónclětna figura» mjenować. Pokładźene to njeje. Stawiznar Bodo Mrozek přińdźe w rešerši 2006 k slědowacemu kóncej: «Dopokaz za realnu eksistencu socialistiskeho fantomoweho słowa njeje přeco hišće zdokonjany.» Klaus Horn ma «křidłacu lětnu figuru» prosće za «kał».
Njezapusćomne: Swěčkate wobłuki a Ochranowske hwězdy
ludowe wuměłstwo z Rudnych horin a swěćate Ochranowske hwězdy z Hornjeje Łužicy njejsu wunamakanka NDR, běchu pak tam jara woblubowane. Dźensniši dźeń so artikle po cyłym Zwjazku a mjezynarodnje předawaja.
W kóždym wjetšim němskim měsće dawa pak fachowy wobchod abo staw na hodownych wikach, hdźež so Łuskač & Co poskićeja, praji Frederic Günther, jednaćel zwjazka Rudnohórskich wuměłstwowych rjemjeslnikow a zhotowjerjow hrajkow. Kóžde lěto bychu so twory w hódnoće 150 do 200 milionow eurow kónčnym kupcam předali. Ochranowske hwězdy tzwr wočakuje lětsa wotrězk 850.000 hwězdow.
«Najznaćiši po cyłym swěće je łuskač», praji Günther. Pyramidy, kurjace muže abo swěčkowe wobłuki su trochu specielniše. «Te dyrbiš w zapadźe druhdy hišće rozjasnić.»
Su swěcy zaswěćene
Tež cyłoněmski kanon hodownych spěwow je NDR wo čwak rozšěriła: «Su swěcy zaswěćene» pochadźa wot lyrikarki Eriki Engel a bu wot Hansa Sandiga, nawoda rozhłosoweho dźěćaceho chóra w Lipsku, zhudźbnjene.
W třoch štučkach njeje wot křesćanskeho pozadka hodowneho swjedźenja ničo čitać, za to so słucharkam a słucharjam w poslednich linkach přeće za měrom sobu na puć da: «Swětło, swětło, ze swětłym swětłom, wšudźe, wšudźe ma měr być.»
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
