tež starši ludźo njejsu depresiji bjezradni wustajeni a maja dobre šansy na hojenje. «Čim prjedy so spóznaje, ćim lěpje móže so wobjednawać», praji Vjera Holthoff-Detto, direktorka kliniki a poliklinika za psychiatriju a psychoterapiju na uniwersitnym klinikumje Drježdźany, Němskej nowinskej agenturje. Runje pola staršich ludźi pak je chwatk přikazany. «Kóždy měsac depresije wucyca ćělne a mentalne rezerwy. Te su pola staršich wobmjezowaniše.»
Po podaćach profesorki su demenca a depresije najčasćišej mentalnej schorjeni pola staršich. Druhdy staj wobaj na spočatku samo ćežko rozeznawać. Při depresiji w starobje bychu so husto kognitiwne mylenja přidružili. «Pola hač do toho strowych ludźi móža so mylenja kedźbnosće a mylenja pomjatka nastajić. Tež aktualne dopomnjenki su sčasami ćežko přistupne.» Wěste mozowe areale su mjenje aktiwizujomne, štož móže k ćěridłowej słabosći wjesć.
Depresija wuwiwa so skradźu
po słowach Holthoff-detto njeje za potrjechenych sčasami scyła jednorje, znamjenja starobneje depresije prawje wukładować. Samo přiwuzni potrjecheni bychu druhdy z toho wuchadźeli, zo wěste změny k starobje słušeja. «Depresija wuwiwa so pomału, skradźu. Schorjeni njemóža žane wjeselo wjace na swojim žiwjenju začuwać, su poraženi. Wšitko jim ćežko padnje. Zwjetša pytnje swójba hakle potom, zo bě tón abo potrjecheny něhdy cyle hinaši.»
«Depresije su ludowa chorosć, w starobje runje tež», praji wědomostnica, kotraž hižo wjele lět k temje depresije a demencu slědźi. W starobje zažiwja depresije samo latentnje. Tohodla ma so na wěste wěcy dźiwać, zo by so strowišo stary stał. «Wosebje wažne su socialne kontakty. Měli pak tež kognitiwnje pohnući wostać a so strowje zežiwić. Rozsudne je, symptomy sčasom spóznać a chutnje brać. «Depresija je jara derje wikowanska chorosć.»
Ludźo w přechodnych fazach napadliwi za depresije
generelnje su ludźo w transiciskich fazionach napadliwi za depresiju. «To su přechodne fazy, kotrež sej na wjacorych runinach procesy změny žadaja, na přikład pubertu, kwas abo prěnje dźěćo. Tež zastup do rentnarskeje starobje liči k tomu. Psychiatrija rěči wo prohowej situaciji. Tute fazy žadaja sej cyłeho čłowjeka, jeho psychu runje tak kaž jeho biologiju. Je wažne, do tajkeho noweho žiwjenskeho wotrězka prosće so wobšwikać, ale so na to přihotować.
Depresija tež we wysokej starobje derje wikujomnje
Holthoff-Detto widźi dźensnišu generaciju staršich ludźi derje nastajeny. «Mnozy z nich su moderni, maja handy a komunikuja ze swojimi wnučkami na Facebooku abo druhdźe.» Tohodla je wažne, změny w swojim zadźerženju nic jako normalny proces staroby zaznawać, ale móžnu depresiju wobkedźbować. «Samo ludźo we wysokej starobje móža so zaso kompletnje wot tajkeho schorjenja wočerstwić a energiju wuwić, hdyž so profesionelnje wobjednawaja.»
Profesorka dopomina so na pad žony nimale 90 lět, kotraž chcyše swojemu žiwjenju kónc sadźić, dokelž so bjez wužitka čuješe a jeje swójbje brěmjo padnyć nochcyše. Při tym by hišće wosom tydźenjow do toho cyle hinaša była, sym nowiny čitała, hač je do koncerta šła a swětowu jězbu za swojeho wnučka sobu organizowała. «Wona bu wumóžena, dokelž wnučk ju wopytać přińdźe a měješe bydlenski kluč. Smy z antidepresiwu wobjednawali. Wona je so po tym jara doma wjeseliła.»
Depresije njeměli wot potrjechenych «wusedźeć» budu
stopjeń ćežkosće depresije měri so po Holthoff-deće po ličbje symptomow. Schorjenje so do lochkeho, srěnjoćežko a ćežko rozdźěli. Depresija prosće «wusedźeć» njeje samo w lochkim padźe radźomne. «Wona njech wot samo zaso woteńdźe, ale k wysokej płaćiznje. Přetož samo młodźi ludźo přetrjebaja při tym wjele resursow.» Wot wěsteho stadija je medikamentozne lěkowanje njeparujomne - w kombinaciji z psychoterapeutiskim a psychosocialnym přewodom.
Wědomostnica ma za spomóžne, zo bywši šef trigema Wolfgang Grupp swoju starobnu depresiju zjawnje činješe a tak k sensibilizowanju za tutu temu přinošowaše. Grupp je přikład za to, zo móže depresija kóždeho zetkać - tež wuspěšnych ludźi bjez financielnych starosćow a ze swójbnej zepěru.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
