widnje ćežkich knježerstwowych kubłanjow po wólbach krajneho sejma žada sej towarstwo «Wjace demokratije» zniženje pjećprocentowskich zadźěwkow na tři procenty we wuchodoněmskich zwjazkowych krajach. «Z třiprocentowskimi zadźěwkami bychu statysacy ludźi skónčnje parlamentarisce zastupjene byli», rjekny Ralf-Uwe Beck, rěčnik zwjazkoweho předsydstwa «Wjace demokratije». W zhromadnym apelu namołwjeja wuchodoněmske krajne zwjazki towarstwa krajne sejma, zadźěwki w bliskim času znižić.
«Na wuchodźe zdadźa so wólbne preferency mnohostronskich a mjenje postajeny być», rěka w apelu. «Tale mnohotnosć měła so tež w krajnych sejmach zwobraznić móc.» Při zašłych wólbach krajneho sejma zwrěšćichu mnohe strony na pjećprocentowskich zadźěwkach a mnohe hłosy wolerjow njejsu z tym reprezentowane.
Pjeć procentowych zadźěwkow ma roztřěskanemu parlamentej zadźěwać
stronam dyrbja při wólbach podźěl znajmjeńša pjeć procentow hłosow dóstać, jenož potom tworja zaćah do parlamenta. Přičina za zadźěwki pjeć procentow su nazhonjenja z Weimarskeje republiki w lětach wot 1918 do 1933. Tehdy tajku hranicu njemějachu - poprawom móžeše kóžda strona do parlamenta zaćahnyć. To wjedźeše k roztřěskanej stronskej krajinje, kotraž zhromadne dźěło a knježerstwowe kubłanja jara ćežko činješe.
Pohlad na zašłe wólby krajneho sejma we wuchodnej Němskej pak pokazuje, zo móže zadźěwki nawopak k destabilizaciji přinošować, namaka towarstwo «Wjace demokratije», kotrež so dawno za wjace direktneho wobdźělenja wobydlerjow sylnje čini.
Při minjenych wólbach krajnych sejmow w Sakskej, Braniborskej a Durinskej wuhotowa so wutworjenje knježerstwa ćežko. Knježerstwowe zwjazki njebychu z nišej zawěranskej klawsle bjez alternatiwy wostali. W Erfurće je AfD jenička strona, kotraž dospołnje opoziciskej róli přisteja. «Z nišej zaraćenskej klawslu bychmy skutkowny srědk měli, dowěru do demokratije zaso zesylnić», praji rěčnik zwjazkoweho předsydstwa Beck.
Kritika na tak mjenowanej zaraćenskej klawsli su přeco zaso. Hakle minjeny měsac bě wustawowe sudnistwo w Durinskej skóržbu Ekologisko-demokratiskeje strony (ÖDP) wotpokazało, kotraž sej přepruwowanje zadźěwkow žadaše. Mała strona bě loni z wotpowědnej chwatnej próstwu do durinskich wólbow krajneho sejma zwrěšćiła.
Wjele hłosow wolerjow spadnje pod blidom
po podaćach towarstwa padnychu na přikład w Braniborskej při poslednich wólbach krajneho sejma 14,3 procenty hłosow pod blido. Nimo toho žadaja sej krajne zwjazki zawjedźenje tak mjenowaneho narunanskeho hłosa. Hdyž wuzwoliš ze swojim hłownym hłosom swoju najlubšu stronu, tuta pak na třiprocentowskej zadźěwce zwrěšći, daš z narunanskim hłosom swojeje druheje preferency šansu.
We wuchodoněmskich zwjazkowych krajach wotměwaja so klětu wólby krajneho sejma w Saksko-Anhaltskej a Mecklenburgsko-Předpomorskej.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
