0 lětdźesatkow je tutón defa-film wot 1950 jedyn z najwoblubowanišich bajkowych klasikarjow kołowokoło hód: Ze swojej adapciju Wilhelma Hauffsa «Zymna wutroba» wabi Mnichowski režiser Paul Verhoeven w NDR nimale dźesać milionow ludźi do kinow. A tež dźensa hišće njezańdźe adwentny čas, bjez toho zo je stawizna wo chudym Pětrje a jeho sonje wo spěšnym bohatstwje wjacekróć w telewiziji widźeć. Tutu póndźelu (8. decembra) před 75 lětami swjećeše film we Wuchodo-Berlinskimaj kinomaj premjeru.
Kamjentna wutroba - a płaćizna zboža
«Schatzhauser w zelenym jědlowym lěsu, sy hižo wjele' sto lět stara. Tebi słuša wšón kraj, hdźež jědle steja, da tebje jenož njedźelske dźěći widźeć.» Při swojim pospyće, jednoremu köhlerowemu žiwjenju wućeknyć, wobroći so Peter (hraty wot Lutza Moika) na pokładnika, tež škleńčane mužiki mjenowany (Paul Bildt). Přećelny lěsny duch spjelni jemu najprjedy swoje njezrałe přeća: Pětr zdobywa so hordy wobsedźer škleńčernje a zdobywa sej přichilnosć rjaneje Lisbeth (Hana Rucker).
Jako jemu pjenjezy njewuńdźe, pyta Peter Hilfe pola danskeho hollandskeho Michela (njezapomnity hladajcy: wulki Erwin Geschonnek), kiž jemu skónčnje wutrobu z kamjenja poskića. Z tym drje so Peter bohaty a wuspěšny, ale tež twjerdy a hordy. Hakle jako jeho zbožo z Lisbeth namócnje rozłama, namaka wón z pomocu škleńčaneho mora zmužitosć, sej jeho ćopłu wutrobu wróćo žadać.
Prěni defa-barbny film z imensnymi kóštami
Verhoevenoweho sfilmowanja čornolěsneje bajki je prěni NDRski hrajny film w barbje. Film nahrawali su w filmowym studiju w Babelsbergu a w Durinskim lěsu. Po podaćach Defa-załožby ležachu kóšty za «Zymnu wutrobu» pola 3,2 milionow hriwnow - za tehdyši čas poměrnje droha produkcija, kotraž překroči zaplanowanu sumu wo wjacore statysac hriwnow. Naročne běchu něhdźe kostimy a trikowa technika.
«Wosebje powabne běchu mnohe pomjeńšenja škleńčaneho morja a powjetšenje hollandskeho-Michela», so kameraludźi raz citowachu. To je so něhdźe přez špihelowe jednanje abo perspektiwiske twary stało. Zo bychu Schonneka do trašaceho Hollandland-Michela přeměnili, buchu jemu huba z watu wutykana a wuši přetykanej. Wě pomolowana kontaktna čucha da jednu z jeho wočow kaž mortwa so zdać.
Hauff-bajki bazuje na woprawdźitym žiwjenju w Čornym lěsu
předłoha šwabskeho basnika Hauffa wot 1827 je jedna z najwuznamnišich twórbow pózdnjeje romantiki, w kotrejž wón bajkowy swět a realne žiwjenje spleće. Tehdy čini drjewowe rubježnistwo z lěsneho Čorneho lěsa wobsedźerjow lěsow a škleńčerjow bohaće, mjeztym zo dyrbja pławjerjo a wuhlerjo za chudušku mzdu dźěłać.
Na jednej stronje steji holland-Michel za bjezželnosćiweho derjeměća a bohatstwa přez spekulaciju, na druhej škleńčane muži za nahladnosć a spokojnosć přez rjemjeslniskej pilnosć a čłowjeskosć. Ze swojim widom na poměr čłowjeka k tworam a pjenjezam sahaja Hauff-bajka a sfilmowanje verhoevena daloko přez swoje epochi won.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
