Na stary fabrikowy areal na centrum za wuměłcow a kreatiwnych přetworić - tuta ideja funguje w Lipšćanskej bałmowej předźerni wot něhdźe dweju lětdźesatkow. Tónle kónc tydźenja swjeća na ležownosći jubilej, 20 lět maja galerije na přazy. Sobotu a njedźelu wotewrja swoje durje za nalětni dundanje.
Mjez druhim prezentuje galerija swójstwo + Art pod titulom «Ćišina rezerwa» twórby neo kur. W galeriji Kleindienst su wobrazy Rosy Loy widźeć, ASPN prezentuje nowe dźěła Franziski Holsteinoweje.
Bertram Schultze: «Bě kaž dyrdomdejske hrajkanišćo tu»
Bertram Schultze, jednaćel předźernje, móže so hišće derje na to dopomnić hač do fabrikoweje ležownosće prěni raz zastupi. «Móžeše so z našich ateljejow po dołhich pincach hić a steješe nadobo w produkciskej hali, hdźež woprawdźe hišće damy w kitlowej fali při mašinach stejachu. To bě wšitko hišće. A potom bě to na tamnym boku pak tež jara měrne a wopušćene městno.»
Die 1907 natwarjena bałmowa předźernja bě něhdy najwjetša swojeho razu w cyłej kontinentalnej Europje. Za čas NDR dźěłaše tu hač do 4.000 ludźi w třiworštowym zawodźe, 2001 skónči so produkcija. Zo měło do tutych industrielnych halow wuměłstwo zaćahnyć, bychu mnozy ze skepsu sćěhowali, praji Schultze.
Wuwiće předźernje je wusko zwjazane z hype wo molerstwo Noweje Lipšćanskeje šule, kotraž započa někotre lěta po powalenju murje. Wuměłcy kaž Neo Rauch běchu wotnajerjo prěnjeje hodźiny a ćehnjechu mjezynarodnu kedźbnosć na předźernju.
Dźensa su po Schultze wšitke k dispoziciji stejace rumnosće dokładźene. Wuměłstwo a kulturnikojo su najsylniši wotnajerjo. Naprašowanje předewšěm za ateljejemi je wulke. W zbytnych rumnosćach bychu so wšelake předewzaća kaž winowy wikowar, architekća a samo callcenter zasydlili. Ateljejowe podruže su po schulzu dale přihódne - pohibowachu so mjez štyri a šěsć eurami na kwadratny meter.
Galeristka prěnjeje hodźiny: «Tu bě wšitko tak móžne »
Arne lipa, šefina galerije ASPN, je wot wšeho spočatka pódla była. Tehdy před 20 lětami bě wona hišće jenička žónska galeristka a dźěłaše na małym rumje, kotryž so poněčim powjetši. Lipa trochuje předewšěm zhromadnosć na městnje, zo njeje ležownosć přesaněrowana a zo bychu wotnajerjo wulku rumnosć za wuhotowanje měli. «Kóžda galerija wupada nutřka hinak. Nimamy samsne durje a nic samsne nuznikowe šklě.»
Kumjenjowe wiki su z wida lipy jara njewobstajna. Wuskutki pandemije, wójny w Ukrainje a inflacije su čujomne. Zajim na wuměłstwje je dale wulki, wobchod pak je so mjenje wobstajnje stał. Młodźi ludźo zajimowachu so mjenje za zběranje wuměłstwa.
Předźernja bałmy je za lubowarjow wuměłstwa přiwšěm wažna adresa. W Lindes galeriji přińdu ludźo z mnohostronskimi pozadkami: «Přińdu ludźo nutř, kotřiž cyle dokładnje wědźa a druzy ludźo, kotřiž so mje prašeja, hač sym wšitko sam molował.»
Nimale kóžda mjezynarodna nowina je hižo wo bałmowej předźerni jako wuměłstwowy centrum rozprawjała, rozprawja Schultze. Britiska nowina «The Guardian» mjenowaše w lěće 2007 wuměłsku fabriku jako «the hottest place on earth».
Tež hdyž je hype z 2000tych lět wothłósny, je jednaćel spokojom: «Hdyž móžeš to dźeržeć, zo sy tajka sylna atrakcija, zo to hišće dalše 10 abo 20 lět dóstanješ, by mi wizija dosć była.»
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
