Štóž z Pólskeje do Němskeje přijědźe, dyrbi so hižo wot oktobra 2023 na němske hranične kontrole nastajić. Zwjazkowe knježerstwo chce z tym iregularnu migraciju wobmjezować. Sćěh su husto dołhe zatykanja na pólskej stronje.
Nětko reaguje Pólska. Wot tuteje póndźele maja so najprjedy hač do 5. awgusta tež pućowacy, dojězdźowarjo a njepočinki do napřećiwneho směra kontrolować, potajkim na pólskej stronje. Je to daloko sahacy rozsud z nic cyle wotwidźomnymi sćěhami.
Što woznamjenjeja hranične kontrole za pućowacych z Němskeje?
Ludźo dyrbja so na čakanske časy před pólskej mjezu nastajić. Kontrole maja přeswědčace předewšěm busy, małe busy a wosobowe a z wjele sobujěducymi potrjechić, kaž Konrad Szwed z pólskeho hraničneho škita powěsćerni PAP rjekny. «Tež jězdźidła ze barbjenymi škleńcami budu w fokusu stać.» Njebudu žane sbite štomy abo zašlahanja. Wězo bychu so před kontrolnymi dypkami pak jězdnje zwuželi abo taflički k spomalenju wobchada nastajili.
Na prawidłach zapućowanja samych pak so ničo njezměni. Pólska je wot 2004 čłon Europskeje unije a wot 2007 tež dźěl Schengenskeho ruma, kotryž poprawom njewobmjezowanu swobodu pućowanja lubi. Za pućowanje dosaha potajkim personalny wupokaz, pas njetrjebaš.
Što woznamjenjeja woni za dojězdźowarjow a mały namjezny wobchad?
Wosebje za dojězdźowarjow a dojězdźowarjow su němske kontrole hižo dlěje poćežowanje - a nětko bychu tež hišće na pólskej stronje přišli, skorži sakski hospodarski minister Dirk Panter (SPD). «Dołhe čakanske časy, planowanska njewěstosć a myleny tworowy wobchad škodźa na kóncu wšitkim wobdźělenym.» Rěčnik Pólskeje hraničneho škita rjekny k tomu, zastojnicy bychu so prócowali, powołanskich dojězdźowarjow z namjeznych kónčin bjez wulkich dlijenjow přepušćić.
Jeničce do Sakskeje dojězdźuje wšědnje 13.000 ludźi z Pólskeje. W Braniborskej je to po podaćach Industrijnych a wikowanskich komorow wšědnje wjace hač 14.000. W namjeznej kónčinje jědźe nimo toho wjele ludźi z Němskeje k tankowanju abo nakupowanju do Pólskeje, hdźež přihódne płaćizny wabja. Z wobojostronskimi kontrolemi boji so braniborski nutřkowny minister René Wilke «móžnych wobchadnych kolapsow». Statysacy su potrjecheni.
Kak je poprawom k tomu dóšło?
Němska započa z kontrolemi 2023, zo by migrantam bjez trěbnych papjerow zapućowanje zapowědźiła. Ze startom noweho zwjazkoweho knježerstwa spočatk meje so prawidła přiwótřichu: Wotpokazać móža so nětko - hinak hač do toho - tež ludźo, kotřiž požadanje azyla zwuraznjeja.
Nachwilna bilanca zwjazkoweje policije: Wot 8. meje su so we wšěch němskich krajnych hranicach 7.960 njedowolenych zapućow registrowali a 6.193 ludźi bjezposrědnje wotpokazali abo wróćo sunyli (staw 1. julija). Mjez nimi bě 285 ludźi, kotřiž běchu požadanje azyla wuprajili. Jeničce na němsko-pólskej mjezy mějachu po nutřkownym ministerstwje něhdźe 1.300 wotpokazanjow, w kóždym dźesatym padźe bu próstwa wo azyl zwuraznjena.
Čehodla Pólska nětko reaguje?
To ma předewšěm nutřkopolitiske přičiny. Wotpokazanja z Němskeje su powabkowa tema za mnohich Polakow. Prawicarskokonserwatiwna opoziciska strona PiS to nawjazuje, zo bychu antiněmske ressentimenty z wobodrjeńcu stracha před migrantami zwjazali. Zastupjerjo PiS wumjetuja proeuropskemu knježerstwu Donalda Tuska, woni akceptuja z Němskeje zwólniwje wulku ličbu migrantow a nima kontrolu nad situaciju na hranicy. PiS, čejeho kandidata Karola Nawrocki njedawno wólby prezidenta dobychu, nadźija so nawróta na móc. Wona bě ćišć na Tusk zwyšiła, doniž so tutón k zawjedźenju hraničnych kontrolow njerozsudźi.
Štó tči za pólskimi wobydlerskimi woborami při hranicy?
Wot něšto časa organizuja pólske prawicarske patrulje, kotrež na namjeznych přechodach samowólnje jězdźidła zastawaja, pasantow za dokumentami prašeja a so za migrantami slědźichu. Za «Hibanjom k zakitowanju hranicow» steji w Pólskej znaty prawicarski radikalny Robert Bakiewicz, kotryž organizuje lětnje prawe rozhorjenje k pólskemu dnjej njewotwisnosće we Waršawje. Knježerstwu we Waršawje su tute zeskupjenja ćerń we wóčku. Nutřkowny minister Tomasz Siemoniak je připowědźił, zo so pady přicpěwanja zastojnstwa a skřiwdźenja zastojnikow konsekwentnje pochłostaja.
Werden nětko požadarjow azyla tam a sem pósłane?
To so dźěłarnistwa policije boji. Zwjazkowy nutřkowny minister Alexander Dobrindt (CSU) porno tomu je přeswědčeny, tajka «Pingpong-hra» njebudźe dawać. Wón wuzběhnje dobre zhromadne dźěło mjez zwjazkowej policiju a pólskimi namjeznymi škitarjemi.
Njedobnosće su - tak słyšiš z praksy - woprawdźe rědko. Krótko po zahajenju přiwótřenych hraničnych kontrolow w meji zapowědźi Pólska zapućowanje dweju afghaniskeju muži, kotriž běštaj pola Gubina njedowolenaj do Braniborskeje přijěłoj a prajiłoj, zo chcyštaj wo azyl požadać. Woni dowjezechu na to k prěnjemu přijimarni w Eisenhüttenstadće.
Što hospodarstwo k tomu praji?
Industrijowe a wikowanske komory w Braniborskej rěča wo eskalaciji a bija alarm. Pólska je braniborskemu najwažnišemu wonkownemu wikowanskemu partnerej: 2024 su eksporty za 4,1 miliarda eurow ze zwjazkoweho kraja k wuchodnym susodam šli a twory za 4,5 miliardow eurow do napřećiwneho směra.
Ale Braniborska, Sakska abo Mecklenburgsko-Předpomorska su časćišo hišće přechodna stacija za tworowy wobchad z wuchodnej Europu. Po podaćach logistiskeho zwjazka BGL zapisa mawtstatistika 2024 derje 9,7 milionow za- a wujězdow mawtentiskich Lkw-jow na němsko-pólskich namjeznych přechodach. Ze zatykanjemi hrožachu straty, warnuje zjednoćenje předewzaćelskeju zwjazkow w Berlinje a Braniborskej. Zadźěwki w Europje a dlijenja při hraničnym přestupje wuskutkowachu so na cyły HOSPODARSKI RUM EU, wudospołnjeja industrijne a wikowanske komory.
Tež pólscy transportni předewzaćeljo so starosća. Předewzaća bychu we wulkej měrje produkciske linije we fabrikach w zapadnej Europje sobu w Pólskej zhotowjenymi komponentami posłužowali, praji Jan Buczek, předsyda pólskeho zwjazka mjezynarodnych transportnych předewzaćow, nowinje «Dziennik Gazeta Prawna». Twora měła so dypkownje dodawać, při dlijenjach hrožachu chłostanja za zhotowjerja a dodawarja. Wón so boji, zo budźe pólska strona stoprocentowe kontrole přewjesć, štož móhło na wróćopuću k blokadźe wjacorych hodźin abo samo wjacorych dnjow wjesć.
Je bjezmjezna swoboda pućowanja w Europje na kóncu?
Ně, ale kontroluje so mjeztym zaso na mnohich městnach w Schengenskim rumje - hačrunjež měło to poprawom wobmjezowane wuwzaće być. Něhdyša zwjazkowa ministerka za nutřkowne naležnosće Nancy Faeser (SPD) zawjedźe w oktobru 2023 kontrole na wuchodnych hranicach a wot septembra 2024 potom na wšěch němskich krajnych hranicach.
Awstriska kontroluje na hranicach k Madźarskej a Słowjenskej. Tež Francoska, Nižozemska a Słowjenska wužiwaja móžnosć. Zwjetša so to z přewjele iregularnej migraciju wopodstatni. Zdźěla hraja pak tež wěstotne prašenja rólu, kaž na přikład w Francoskej, kotraž tež teroristiske wohroženja k wopodstatnjenju nawjeduje.
Kak dołho budźe to trać?
Pólske kontrole su najprjedy wobmjezowane hač do 5. awgusta. Ale hdy so połoženje cyłkownje normalizuje, njeje wotwidźeć. Wotwisuje mjez druhim wot toho, kak so prawidła zhromadneho Europskeho azyloweho systema (GEAS) w praksy wopokazuja. Wone maja wot srjedź junija 2026 płaćić. Reforma předwidźi, zo so škitni pytacy přichodnje na wonkownych hranicach EU registruja, inkluziwnje zwěsćenja identity a biometriskich datow. Za ludźi ze statow z niskej kwotu připóznaća ma pospěšene azylowe jednanja na wonkownych hranicach być.
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
