Hóčkowe křiže a nalěpki na domjacych fasadach, zakazane parole, šulerjo w straše: Mysle prawicarskoekstremneje sceny je we Łužiskim měsće Grodk přiběrajcy pytnyć. Nětko njeměło so dlěje wo tym mjelčeć - tež hdyž nahladnosći škodźi, praji njestronjanka wjesnjanostka Christine Herntier. Wona wobroći so tuž w lisće na wobydlerjow.
Prawicarskoekstremne wuhnaća bychu w Grodku w běhu lěta dramatisce přiběrali, praji wona Němskej nowinarskej agenturje. Do toho RBB wo tym rozprawješe. Herntier so starosći: «Dźensa lěpja wušiwarjow, što činja jutře?»
Die město z nimale 22.000 wobydlerjemi, kotrež so tež «parla Łužicy» mjenuje, leži w hórnistwowym regionje. Łužica tči rozžohnowanja dla wot brunicy hač do 2038 w změnje - dźe wo energijowy přewrót, nowe zasydlenja předewzaćow a dźěłowych mocow.
Prawicarskoekstremistiska scena dawno aktiwnje
ale problem z prawicarskim ekstremizmom w Grodku nowy njeje. Před wjace hač dźesać lětami buchu tam ataki prawicarskoekstremnych namócnych skućićelow znate. Tež 2023 běchu njeznaći zapalersku sadźbu přećiwo tučelowej chorhoji ćisnyli, kotraž wisaše při zwóńcy cyrkwje.
Přeco zaso pokazuja škitarjo wustawy runje w južnej Braniborskej na prawicarskoekstremistisku scenu. W najmłódšim času běchu so nadpady na přikład na młodźinske kluby wo njewěstosć we wjacorych wsach postarali. W Bórkowowskich Bórkowach běštaj hižo 2023 wučerka a wučer rysowałoj, kak su wšědnje z prawicarskim ekstremizmom, seksizmom a homofobiju konfrontowane. Wopušćištaj šulu. Wohnjowy list tehdy bě debatu daloko přez Braniborsku wuwabił.
Lorenc Blumenthaler, kiž so pola Amadeu Antonio załožby z prawicarskim ekstremizmom zaběra, praji, we Łužicy dóńdźe wot štyrjoch, pjeć lět k prawicarskoekstremnemu «Landnahme». Prawicarjo wustupowachu wotewrjenje a spytachu njewěste nabrěmjenić. «Je wobdźiwajomne, zo měšćanostka tak wotewrjenje wo tym rěči a so konflikt tež njeboji», praji Blumenthal k pisanju Herntiera, kotrež je w hamtskim łopjenu města wozjewjene.
Simson-mopedy jako symbol za prawu ideologiju
w njej piše njestronjanka politikarka: «Kak móže być, zo so woblubowana NDRska marka Simson Suhl k symbolej wróćo wobroći, a to jara daloko wróćo, ideja budźe? (...) Kak je to móžno, zo wučerjo a šulerjo z wobeju wyšich šulow ke mni přińdu, połni złobow a stracha, a mi wěcy powědaja, kotrež njeběch za móžne měł.» Nimo toho bu wona prošena, «tola jenož ničo rjec». Prawicarskoekstremne wubitki pak su k wohroženju požadane.
«Płašć mjelčenja» wo tym šěrić a tak činić, jako by wšitko dobre było, to zesylnja z wěstosću tute zeskupjenje, tak Herntier. Wjesnjanostka mjenuje předewšěm Mału stronu Třeći puć. Tuta zastupuje po wustawowym škiće prawicarskoekstremistiski statny a towaršnostny wobraz.
Socialni dźěłaćerjo znaje prawe akcije w socialnych medijach
njeprózdne «Heil Hitler» a tak mjenowany White-Power-postrow pokaza, kaž socialny dźěłaćer Benny Stobinski powěda. Tuta ručna husle so w prawicarskoekstremnej scenje wužiwa a njeje hinak hač hitlerski postrow zakazany. Wobrazy činjachu w socialnych syćach koło. Z baseballowymi palkami njećahnu dotal po dróhach, kaž Stobinski praji. «Ale jónu přińdźe snano dypk, a woni započinaja sej nakromne skupiny won pytać, kotrež atakuja.»
Herntier: To njemóže město same rozrisać
Što móže město nětko činić? Budźe wěstotnu słužbu dać, pokaza wjesnjanostka Herntier. Tež «nowe zetkawanske rumnosće» chcedźa wutworić, bjez toho zo by předewzaće dokładnje pomjenowała. Njech je hišće we wuwiću, wona praji.
Problem pak njemóže wona jako wjesnjanostka sama nastupić. «Pisanje měri so na mnohich», praji Herntier. «Nadźijam so na to, zo spóznaješ, zo njeje to jenož tema Grodka, ale tema, kotraž so wjele hłubšo přima.» Wjesnjanostka by tež rady widejowe kamery na palnišćach instalowała, pak so po swójskich słowach datoweho škita dla wuborzdźi. «To dyrbi so městu pomhać přez policiju a wustawowy škit.»
Copyright 2025, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
